අනගාරික ධර්මපාලතුමාගේ හා ජේ ආර් ජයවර්ධන මහතාගේ ජන්ම දිනයන් සැප්තැම්බර් 17 ට යෙදී ඇත. ධර්මපාල තුමා උන්වහන්සේගේ අපවත් වීමෙන් පසු බෞද්ධ චින්තකයන් හඳුනාගත්තේ නුතන බෞද්ධ පුනරුදයේ පියා ලෙසය. මිගෙට්ටුවත්තේ ගුණානන්ද, හික්කඩුවේ ශ්රී සුමංගල ආදි නාහිමිවරුන් සමඟද, වලිසිංහ හරිස්චන්ද්රතුමා සමඟද, 19 වැනි සියවසේ අග භාගයේ ඇති වූ බෞද්ධ පුනරුදය එකට ගැට ගැසී ඇත. ආනන්ද ගුරුගේ මෙන්ම පසුව ආචාර්ය සරත් අමුණුගම ද ධර්මපාල චරිත කතාව විස්තරාත්මකව ලියා ඇත. හාවර්ඩ් හිඟින්ස් හා කිංස්ලි ද සිල්වා විසින් විස්තරාත්මකව ජේ ආර් ජයවර්ධන චරිතාපදානය ලියා ඇත. මේ කෘතීන් කියවීමෙන් පමණක් විසිවෙනි සියවසේ ලාංකීය දේශපාලනයේ සැලකියයුතු කලාපයක් විධිමත්ව හඳුනාගත හැකිය. 1960 ගණන්වල මාර්ටින් වික්රමසිංහද, 1980 ගණන්වල ගුණදාස අමරසේකර ද බෞද්ධ ආර්ථික හා සමාජ ක්රමයන්, මාක්ස්වාදී සමාජවාදයට ඇති සමාන්තර බව පෙන්වීමට කෘතීන් ගණනාවකින් උත්සාහ කර ඇත. නමුත් බලගතු ලිබරල්වාදී ශාස්ත්රීය අධ්යයනයක්, ධර්මපාලතුමාගේ බෞද්ධ පුනර්ජීවන ක්රියාවලිය හා ජේ. ආර්. ජයවර්ධන මහතාගේ විවෘත ආර්ථික ක්රියාවලිය පිළිබඳව මෙතෙක් මා විසින් කියවා නැත. බටහිර ලිබරල් වාදී මුල් පදනම වූයේ, සමාජමය ලෙස මානවයා සමානය. ඔහුට සියල්ල දත හැකිය. පුද්ගල නිදහස සියලු නිදහසේ පදනමය යන තර්කයක් මත ය. ලිබරල් වාදය විසින් වැඩවසම් සමාජ බෙදීම් (උස් - පහත්), රාජකීයත්වය ආදිය අභියෝග කළ අතර පුද්ගල කුසලතාවාදය පදනම් කර ගත්තේ ය. ජනතාවගේ ස්වෛරීත්වය, ඡන්ද අයිතිය හා ප්රජාතන්ත්රවාදී මූලධර්මයන් හා මානව අයිතීනුත්, පසුව එහි ජනප්රිය මූලිකාංග විය. දෙවැනි කාලීන ලිබරල් වාදීන් විසින්, පුද්ගලික දේපල ක්රමය පිළිගැනීම විසින් සමාජවාදීන්ගේ විවේචනය ද, නූතන ධනවාදීන්ගේ පිළිගැනීමට ද ලක්විය. නිදහස් වෙළඳපොළ ක්රමය එහි ආර්ථික පදනම විය. දෙවනුව රාජ්ය හැකිතාක් දුරට හැකිලිය යුතුය යන ලිබරල් වාදීන් දැරූ අදහස විසින් සමාජ ස්ථාවරත්වයට බාධා පැමිණෙන බව ප්රකාශ කළ සම්ප්රදාය වාදීන්ගේ ද, ජාතික රාජ්යක අවශ්යතාවය පිළිගත් ජාතිකවාදීන්ගේ ද විවේචනයට ලක් විය. කෙසේ වෙතත් ලිබරල් වාදය මේ විවේචන හා දේශපාලන බලවේග අතර පරිණාමය වෙමින් ක්රමයෙන් සිය චින්තනය තුළට සමාජ සාධාරණත්වය, වෙළෙඳපොළ ඒකාධිකාරය ප්රතික්ෂේප කිරීම, සමාජ වෙළඳපොල ක්රමයන් පිළිගැනීම හා ජාතික රාජ්යයන්ගේ පැවැත්ම පිළිගැනීම ආදී ලෙස පරිණාමනය විය. නමුත් මේ පිළිබඳ වූ ලාංකේය සංවාදයක් ඇති වී නැත්තේ, ලිබරල් වාදය යනු කන, බොන, නිදන තෙරුවන අදහන, බටහිර අධිරාජ්යවාදයේ දර්ශනයක් ලෙස බරපතළ ලෙස හංවඩු ගැසී ඇති නිසාය. සමාජමය ලෙස බෙදී තිබූ බමුණු සමාජයට මිනිසුන් සමානය යන විප්ලවකාරී අදහස බුදු දහමින් ලැබුණු අතර තම විමුක්තිය තමාටම සොයා ගත හැකිය යන චින්තනයත් සමග නිදහස් විවෘත සමාජයකට මාවත විවර කරනු ලැබීය. ධර්මපාලතුමාට කටයුතු කිරීමට සිදු වූයේ, බ්රිතාන්ය කිරීටය විසින් සිංහල බස ද, බෞද්ධ දර්ශනය හා සාසනය ද, පාගා තිබූ පසුබිමකය. එහෙයින්ම එතුමාගේ බස ද, ක්රියාකාරීත්වයද බොහෝ සෙයින් රළු වූ අතර අධිරාජ්යවාදීන් පමණක් නොව දේශීය ප්රභූ පන්තිය ද බිය ගන්වනු ලැබීය. ජපානය මෙන්, බටහිර කර්මාන්ත හා දැනුම ආර්ථිකයේ පදනම කරගත යුතු බවට වූ ධර්මපාල මතයද මුල් යුගයේ සේනානායක වැනි “ගොවිකම” මුල්කරගත් නායකයින්ට වැටහුනේ නැත. වාමාංශිකයන්ගේ ආදර්ශය වූයේ සෝවියට් සමාජවාදයයි. ජේ ආර් ජයවර්ධන මහතා මුල පටන්ම කාර්මිකකරණයේ අදහස මත සිට ගත්තේය. රාජ්ය මුල්කරගත් කර්මාන්ත ගැන ද මුලදී අදහස් පළ කළේ ය. පසුව ආර්ථිකය නිදහස් කළේය. නමුත් දේශපාලනමය ලෙස අධිකාරිවාදී වූ අතර, ලූම්පන් පන්තියක ආර්ථික හා දේශපාලනික නැගීමට, චේතනාන්විතව ඉඩ දුන්නේය. ඒ නිසාම නූතන ධර්මපාල වාදීන්ට ජේ ආර් ගේ ධර්මිෂ්ඨ සමාජය පිළිකුලක් විය. 20 වැනි සියවසේ ලාංකීය දේශපාලනයේ දමිල හා මුස්ලිම් ප්රජාවන්ගේ දේශපාලනය බල වාදය අත්හළ විට, ධර්මපාල තුමා, ජේ ආර් ජයවර්ධන හා බණ්ඩාරනායක යන චරිත අර්ධ ලිබරල් වාදීන් ලෙස දාර්ශනිකව ඇතමෙකුට පෙන්නා දිය හැක. වත්මන් ආර්ථික බංකොලොත්භාවය ජය ගැනීමට ලිබරල් වාදී උපක්රමවලට හැකිද යන්න ඉදිරි මාස කීපය තුළ තීරණය වනු ඇත. රනිල් වික්රමසිංහ මහතාගේ ලිබරල් උපක්රම සාර්ථක නොවුන හොත්, සිදු කළ යුතු ප්රතිසංස්කරණ ගැන දැන්ම සංවාදයක් ඇති කරගත යුතුය. නොඑසේනම් මනෝරාජික ජනකාන්තවාදීන්ට රට ගොදුරු වී කබලෙන් ලිපට වැටීමට රටට සිදු වනු ඇත. -පාඨලී චම්පික රණවක-
ලෙනින්ගේ මරණයෙන් පසු බලයට පත් වූ ජෝශප් ස්ටැලින් මේ මහා සම්පත් සහිත රට මධ්යගත මහා බලයක් වූ රාජ්යයක් කළේය. එමෙන්ම බලසම්පන්න යුද හමුදාවක් තැනුයේය. යෝධ තාක්ෂණික ඉදිරි පිම්මක් පැන්නේය. එක්සත් ජනපදයට තරගයක් දිය හැකි සම්පත් සහිත රටක් බවට සෝවියට් සංගමය පත් විය. න්යෂ්ටික අවි, නාවික, ගුවන් බලය, අභ්යාවකාශ බලය ආදී සෑම පියවරක්ම සමග සෝවියට් සංගමය පෙරට යන්නට විය. ලොව පුරා ලොකු කුඩා රාජ්ය ගණනාවක්, සෝවියට් සංගමය අනුව යමින් කොමියුනිස්ට් මාර්ගයෙන් ගමන් කිරීමට පටන් ගත්තෝය. 70 දශකය, සෝවියට් සංගමයේ දශකය විය. 1973-74 තෙල් අර්බුදය සමග ඛනිජ තෙල් මිල අහසට නැග්ගේය. මෙයින් විපුල ඵල ලැබුණේ සෝවියට් සංගමයටය. බටහිර ලෝකය අවුල් ජාලයක් විය. ලෝකය පුරා කොමියුනිස්ට් විප්ලවවලට සෝවියට් උපකාර ලැබෙන්නට විය. වියට්නාමය, ලාඕසය හා කාම්පුචියාව, ඇමරිකා එක්සත් ජනපදය පරදවා කොමියුනිස්ට් සංගමයේ උච්ඡ අවස්ථාව සනිටුහන් කළේය. 1979-80 අතර ඉරාන අර්බුදය සමග යළිත් තෙල් මිල ඉහළට ගියේය. සෝවියට් සංගමය නැවතත් බලවත් විය. සෝවියට් සංගමයේ ආදායම්වලින් 67% ක් එනම් තුනෙන් දෙකක් ලැබුනේ තෙල් හා ගෑස් වලිනි. යුරි ඇන්ද්රපොව්ගෙන් පසු සෝවියට් සංගමයේ බලධාරියා ලෙස මිහායිල් ගොර්බචොව් පත්විය. මුල පටන්ම ගැටළු ගණනාවකට මුහුණ දීමට ඔහුට සිදුවිය. පළමුව 1985 දී තෙල් මිල පහළ යාම නිසා ඇති වූ අවුල් සහගත තත්ත්වයට මුහුණ දීමට සිදුවිය. එය 1986 චර්නොබිල් අනතුර සමග බලශක්ති අර්බුදයක් විය. ඊළඟට එය ආර්ථික අර්බුදයක් විය. ඒ සමගම සෝවියට් පන්නයේ ආර්ථිකයක ඇති වන අකාර්යක්ෂමතාවය පිළිබඳ කණගාටුදායක තත්ත්වය ලොවට පෙනෙන්නට විය. සෝවියට් සංගමය විසුරුවා හරිමින් එහි ජනාධිපති මිහායිල් ගොර්බචොව් මෙසේ ප්රකාශ කළේය. "බලයෙන්, සැලසුම් සහගත බවින්, හමුදාමය විනයෙන් සමන්විත න්යෂ්ටික අවි, ග්රහලෝක තරණය කරන අභ්යාවකාශ අංගන හා රොකට්ටු සතු අපි වැනි දියුණු ජාතියක් දැනට ලොව තුළ නොමැත. නමුත් අපේ රට තුළ කාන්තාවන්ගේ යට ඇඳුම් පට (Panty hose) හිඟයක් පවතී. සබන් හිඟයක් පවතී. දත් බෙහෙත් හිඟයක් පවතී. ස්පුට්නික් අභ්යාවකාශයට යැවූ අපිට සබන්, දත් බෙහෙත් හා කාන්තා යට ඇඳුම් සැපයීමට නොහැකි වීම කවර ඛේදවාචකයක් ද?" සොවියට් සංගමයේ ජනාදිපති ලෙස මා කල කාර්යය අදසිට අවසන් වන අතර,සොවියට් සංගමයද විසුරුවාහරිනු ලැබේ සෝවියට් ඛේදවාචකය අවසන් වීමට වැඩි කලක් ගියේ නැත.. චර්නොබිල් න්යෂ්ටික බලාගාරය පුපුරා යෑමත් සමග 1986 දී ආරක්ෂාව පතා සෝවියට් දේශයේ න්යෂ්ටික බලාගාර වසා දමන ලද්දේය. තෙල්, ගෑස් මිල වැටීමත්, න්යෂ්ටික බලය අහිමි වීමත් සමග සෝවියට් ආර්ථිකය බිඳ වැටීම ඇරඹිනි. ගොර්බචොව් එය දේශපාලන ප්රශ්නයක් ලෙස ගෙන දේශපාලන ප්රතිසංස්කරණ හඳුන්වා දෙන්නට පටන් ගත්තේය. එය අවසන් වූයේ යෝධ මහජන නැගිටීමක්, හමුදා කුමන්ත්රණයක් හා පූර්ණ විප්ලවයක් සිදු වීමෙනි. වසර 70 ක කොමියුනිස්ට් පාලනය එකදු වෙඩිල්ලක් හෝ පත්තු නොකර අවසන් වූයේ එලෙසිනි. බලය සහා බලය පිටු අංක 168 - පාඨලී චම්පික රණවක
යුක්රේනයට සෝවියට් සංගමයෙන් වෙන්වීමේ ස්වයං නිර්ණය අයිතිය නැත. එය රුසියාවේ පාන් මල්ලයි’ මෙලෙස කීවේ රුසියානු විප්ලවයේ (1917 ඔක්තෝම්බර්) නායක ලෙනින් ය. එසේ කියමින් ඔහු රතු හමුදාව යවා (1918) යුක්රේනය සෝවියට් සංගමයේ කොටසක් කරගත්තේය. දැන් යළිත් යුක්රේනය සම්බන්ධයෙන් ගැටළුවක් පැන නැගී ඇත. එය නම් රුසියාවේ නායක පුටින් යුක්රේන දේශසීමාවේ හමුදා රැස්කිරීමත් සමඟ තුන්වැනි ලෝක යුද්ධයක් (3.0 WORLD WAR) ඇතිවේද යන බිය මතය. යුක්රේනය ඓතිහාසික රටකි. ඇත්ත වශයෙන්ම මහා රුසියානු ජාතියේ පදනම වූ ‘ස්ලාව්’ (SLAV) වර්ගයේ නිජබිම යුක්රේනයයි. එය ග්රීක ඕතඩොක්ස් පල්ලියේද මූල භූමියයි. යුරෝපීය සම්මත අනුව යුක්රේනය දියුණු රටක් නොවේ. එහි ඒක පුද්ගල ආදායම ලංකාවටත් වඩා අඩුය. නමුත් එය සතුව දැවැන්ත ධාන්ය වගාකළ හැකි භූමි පවතී. එමෙන්ම රුසියානු ගෑස් යුරෝපයට යන්නේද යුක්රේනය හරහා ය. යුරෝපයේ ගෑස් අවශ්යතාවයෙන් 46% ක් සපයන්නේ රුසියාවයි. සාමාන්යයෙන් පැරණි සෝවියට් සංගමයේ රටවල් 1989 න් පසු රුසියාව සමඟ ආර්ථික හා ආරක්ෂක සම්මුතියක ඇත. විශේෂයෙන්ම නැගෙනහිර යුරෝපීය හා මධ්ය ආසියානු රටවල පාලනයන් රුසියානු අක්ෂයෙන් ගිලිහී යෑම රුසියාව ඉවසන්නේ නැත. මෙවර රුසියාව සිය බටහිර මායිමේ යුක්රේනයට යාබදව මහා හමුදා පෙළගැස්වීමක් කර ඉල්ලා සිටින්නේ ද යුක්රේනයට නේටෝ (NATO) සාමාජිකත්වය ලබාදීම වැළැක්වීම හා නැගෙනහිර යුරෝපයෙන් නේටෝ හමුදා ඉවත් කරගැනීම කළ යුතු බවය. වසර 2014 දී රුසියානු හමුදා ක්රිමියාව අල්ලා ගත්තේත් යුක්රේනයේ නැගෙනහිර ප්රාන්ත දෙකක බෙදුම්වාදය ප්රාණවත් කළේත් මෙවැනිම ආරක්ෂක භීතියක් ප්රකාශ කරමිනි. රුසියාව මූලික වශයෙන් ගොඩබිම් යුධ බලයක් වන අතර එක්සත් ජනපදය යුරෝපය යොදාගන්නේ එහි යුධ ව්යාප්තිය පාලනය කිරීම සඳහාය. මෑත කාලයේදී රුසියාව ආකාර කීපයකින් එක්සත් ජනපදයේ යුධ බලය හා එහි ව්යාප්තිය ප්රශ්න කළේය. 01. නවීන තාක්ෂණික මිසයිල හා මිසයිල ආරක්ෂක පද්ධති, න්යෂ්ටික හා න්යෂ්ටික නොවන යුධ තාක්ෂණය, විශේෂයෙන් කෘතිම බුද්ධිය (AI) හා සයිබර් ප්රහාරක හැකියාව තරඟකාරීව වර්ධනය කරලීම. 02. සිය සෘජු හමුදා මැදිහත්වීම් හෝ පුද්ගලික හමුදා (WAGNER) මගින් සිරියාව, ඉරාකය, ලිබියාව, වෙනිසියුලාව වැනි රටවල එක්සත් ජනපද යුධ සමීකරණය අවුල්කර දැමීම. 03. එක්සත් ජනපදයට එරෙහිව උපායමාර්ගික සබඳතා චීනය, පකිස්තානය, ඉරාකය, ඉන්දියාව, අරාබි ලෝකය හා තුර්කිය සමඟ ගොඩනගා ගැනීම. 04. වසංගත තත්වය සහ සීත සෘතුව නිසා ඉහළ ගිය (400% කින් පමණ) ගෑස් මිළ ගණන් සමඟ ජර්මනිය සමඟත්, චීනය සමඟත්, මධ්ය ආසියාව සමඟත්, පකිස්ථානය හා ඉන්දියාව සමඟත් බලශක්තිමය සබඳතා මඟින් එක්සත් ජනපදයේ දේශපාලන සබඳතා අභියෝග කරලීම ආදී ලෙසය. දැන් මේ නිශ්චිත මෙහොතේ රුසියාවට විකල්ප කීපයක් ඉතුරුව ඇත. 01. ක්ෂණික ආක්රමණයක් මඟින් යුක්රේනය ඈඳාගෙන තමනට හිතවාදී පාලනයක් එහි පිහිටුවීම. 02. එක්සත් ජනපදය සමඟ එකඟතාවයකට පැමිණ හමුදා දේශසීමාවෙන් ඉවත්කර ගැනීම. 03. යුක්රේනයේ නැගෙනහිර ප්රාන්ත ස්වාධීන රාජ්යයන් බවට පත්කර ‘කිව්’ හි දේශපාලන අධිකාරිය පෙරලා දැමීමට කටයුතු කිරීම ආදී ලෙසය. මෙහිදී පුටින්ට අවාසිදායක වී ඇත්තේ යුක්රේනයේ නැගී එන ජාතිකවාදයත්, බටහිර යුධ සහාය ලැබීමත්, ජාත්යන්තර සම්බාධක වලට මුහුණදීමට රුසියානු ආර්ථිකයට හැකිද යන්නත් පිළිබඳව ය. පුටින්ට වාසිදායක වී ඇත්තේ එක්සත් ජනපදය සෘජු හමුදා මැදිහත්වීමක් නොකිරීමත්, ජර්මනිය, ප්රංශය රුසියානු විරෝධයට උද්යෝගීමත් නොවීමත්, එක්සත් ජනපදය තායිවානයේ පැටලී සිටීම නිසා පෙරමුණු දෙකක සටනකට මැලිවීමත්, ශීත කාලය නිසා අධික ගෑස් මිල, ගෑස් හිඟයකට පත්කිරීමට යුරෝපය සූදානම් නොවීමත්, එක්සත් ජනපදය හා එංගලන්තය පෙර නොවූ විරූ ලෙස දේශපාලනිකව බෙදී ගොස් ඇෆ්ඝනිස්ථාන අත්දැකීමෙන් පසු ධෛර්ය බිඳලී තිබීමත්ය. මේ අනුව බොහෝ දුරට සිදුවිය හැක්කේ න්යෂ්ටික බලවතුන් අතර තුන්වන ලෝක යුද්ධයක් ඇතිවීමට වඩා සීමාසහිත ගැටුමකට ගොස් දීර්ඝ කාලීන ගැටුමකට මුල පිරීමය. දේශපාලනික අනතුරු බාරගැනීම අතින් බයිඩන්ට වඩා පුටින් ඉදිරියෙන් සිටියද යුක්රේනයේ ජාතිකවාදී රැල්ල ඉදිරියේ සීමිත මෙහෙයුමක් වුවද රුසියාවට දිගුකාලීනව හානිදායක වනු ඇත්තේය. මේ ගැටුම නිසා රුසියාවට හා යුක්රේනයට තේ අපනයනය කරනා ශ්රී ලංකාවද, ඒ දෙරටම සමඟ මහා පරිමාණ ව්යාපාර කරනා චීනය, ජර්මනිය, ඉන්දියාව වැනි බලවත් රටවල් ද මහත් අපහසුතාවයක් ඇති වී තිබෙනා බව රහසක් නොවේ. තායිවාන හා යුක්රේන යුධ ගැටුම් තර්ජන වලින් පෙනී යන්නේ, ඉරාකයේ, සිරියාවේ හා ඇෆ්ඝනිස්තානයේ එක්සත් ජනපදය ලද යුධ පසුබෑම් ඉදිරියේ නැගී එන ලෝක බලවතුන් වන චීනය, රුසියාව වැනි රටවල් එක්සත් ජනපද යුධ ආධිපත්යය අභියෝග කරමින් තිබෙනා බවය.
2022 අය වැය - පය බරවායට පිටිකර බෙහෙත් බැඳීම ඉබ්බාට පියාසර කිරීමත් රාජපක්ෂලාට රාජ්ය පාලනයත් කළ නොහැක. _________________________________________ අය වැය කා සඳහාද ? කුමක් වෙනුවෙන් ද ? ශ්රී ලංකාව පෙර නොවූ විරූ අර්බුද ගණනාවක හිණිපත්තේ සිටිනා බව නොරහසකි. ඉතිහාසයේ පළමු වරට ශ්රී ලංකාව ගත් ණය ඇයට ගෙවිය නොහැකි වනු ඇතැයි වැදගත් ජාත්යන්තර ආයතන කිහිපයක් දැනටමත් පුරෝකථනය කර ඇත. රටේ ශුද්ධ විදේශ වත්කම් ඩොලර් බිලියන සෘණ 3.6 කි. ආර්ථික කළමණාකරණයේ මර්මස්ථානයක් වන මහ බැංකුව ඇතුළුව සමස්ථ බැංකු පද්ධතියේ ස්ථාවරත්වය අවිනිශ්චිතය. ඉහළ යන ජීවන වියදම හා කිරිපිටි, සීනි, ගෑස් හා අත්යාවශ්ය ආහාර ද්රව්ය හිඟය ජනතාවට විශාල පීඩනයක් එල්ල කර ඇත. ගොවිබිම්, පොහොර හා රසායනික, බීජ නොමැතිව අරගල බිම් බවට පත්වෙමින් පවතී. සිමෙන්ති හා යකඩ හිඟය විසින් ඉදිකිරීම ක්ෂේත්රය අර්බුදයට යවා ඇත. තෙල් හිඟයක් හා විදුලි කප්පාදුවක් අත ළඟය. මෙවැනි අර්බුද රැසක් හමුවේ ඉදිරිපත් කරන ලද මෙම අයවැය (2022) මෙම ප්රශ්න කිසිවක් හඳුනාගත් බවක් නොපෙනේ. එසේ නැතහොත් වෙනත් ග්රහලෝකයක සිට වෙනත් රටක් සඳහා පිළියෙළ කළ බව පෙනී යයි. ජීවන බරෙන් පෙළන ජනතාවට හෝ ණය බරෙන් පෙළෙන රටට කිසිඳු මඟපෙන්වීමක් අය වැයෙන් ලැබී නොමැත. පවතින රාජ්ය මූල්ය අර්බුදය හා ණය අර්බුදය විසඳීමට විධිමත් යෝජනාවක් ඉදිරිපත් කර නොමැත. රටේ මූල්ය පද්ධතිය පිළිබඳව ඇති අවිනිශ්චිතභාවය කිසිම ආකාරයකින් සැලකිල්ලට ගෙන නැත. අය වැයේ ප්රධානම වියදම් කේන්ද්රය වී ඇත්තේ ශ්රී ලංකා පොදුජන පෙරමුණේ ප්රාදේශීය දේශපාලන ජාවාරම්කරුවන් අතට මුදල් ලබාදී ඊළඟ මැතිවරණයට ඔවුන් සූදානම් කිරීමේ වෑයමයි. රජයේ නව වියදම් යෝජනාවල අදාල ප්රතිපාදන වලින් තුනෙන් එකක් වෙන්කර ඇත්තේ මේ වැඩපිළිවෙළ වෙනුවෙනි. ආර්ථිකය කළමනාකරණය කරගත නොහැක්කේ රජයේ සේවකයන් නිසාද? එමෙන්ම ආණ්ඩුව තමන්ගේ වරද වසා ගැනීමට රාජ්ය සේවකයින්ට අපහාස කරමින් ඇත. මුදල් ඇමතිවරයා රාජ්ය වියදම පිළිබඳ සාකච්ඡා කිරීමේදී රජයේ සේවකයින් රජයට දරාගත නොහැකි බරක් බවත්, තව වසරක් පමණ යනතෙක් රාජ්ය සේවකයන් වෙනුවෙන් රජයේ මුදල් සෘජුව වෙන්කළ නොහැකි බවටත් ප්රකාශ කර ඇත. රාජ්ය සේවයේ නියුතු සියළු දෙනාම කාර්යක්ෂම නොවන, ජනතා මුදල් කාබාසිනියා කරන පිරිසක් බවට චෝදනාවක්ද එල්ල වී ඇත. 2006 හා 2020 කාලසීමාව තුළ සංඛ්යා ලේඛන බැලූ විට රාජ්ය සේවකයින් සංඛ්යාව 59% කින් වැඩි වී ඇත. එනම් 750,284 සිට 1,195,863 ක් දක්වා වැඩිවී ඇත. මෙම වැඩි වී ඇති සේවක සංඛ්යාවෙන් 86% ක් වැඩි වී ඇත්තේ මුදල් ඇමතිවරයා විවිධ තනතුරු දැරූ රාජපක්ෂ ආණ්ඩු සමයේය. 2020 වසරේ පමණක් නව ආණ්ඩුව 55,000 කින් රාජ්ය සේවය ප්රසාරණය වී ඇත. රාජ්ය සේවය භාණ්ඩාගාරයට බරක් නම්, එයට මුදල් ඇමතිවරයාද සෘජුව වගකිව යුතු බව පැහැදිළිය. බැංකු පද්ධතිය විනාශ කිරීම රටේ බැංකු පද්ධතිය අධි අවධානම් තත්ත්වයක පවතී. රජය දේශීය ණය හා විදේශ විනිමය වශයෙන් ගත් ණය නිසා බැංකු පද්ධතිය ණය බරෙන් පිරී ඇත. රජයේ විදේශ ණය වලින් සැලකිය යුතු ප්රමාණයක් (ශ්රී ලංකා සංවර්ධන බැඳුම්කරවලින් ඇමෙරිකා එක්සත් ජනපද ඩොලර් බිලියන 02 ක්, ස්වෛරී බැඳුම්කර වලින් ඩොලර් බිලියන 02 ක්, අක්වෙරළ බැඳුම්කර වලින් ඩොලර් බිලියන 1.3 ක් ලෙස) බැංකු පද්ධතිය ඩොලර් ණයබරක හිර කර ඇත. එමෙන්ම භාණ්ඩාගාර සුරැකුම්වලින් සැලකිය යුතු ප්රමාණයක් බැංකු පද්ධතියේ ද්රවශීල වත්කම් ලෙස අන්තර්ගතවී ඇත. තවද, රාජ්ය ව්යවසායන්ට බැංකු පද්ධතිය හරහා ඩොලර් බිලියන 04 ක පමණ විදේශ විනිමය ලබාදී ඇත. මින් ප්රධාන වන්නේ ඛනිජ තෙල් නීතිගත සංස්ථාවයි. බැංකු පද්ධතියේ ශුද්ධ විදේශ වත්කම් ප්රමාණය ඩොලර් බිලියන සෘණ 03 ඉක්මවා ගොස් ඇත. රජයේ ආදායම් වැඩිකර ගැනීමට තවත් බැංකුවලින් බදු අයකර ගැනීමට ගෙන ඇති ක්රියාමාර්ගය බැංකු පද්ධතිය අස්ථාවරත්වයට හේතුවන මරු පහරක් වනු ඇත. යෝජිත අධිභාර බද්ධ (Surcharge Tax), සමාජ සංරක්ෂණ දායක මුදල් හා එකතුකළ අගය මත බදු යන බදු තුනම සියළු ප්රධාන බැංකු වලට බරක් වනු ඇත. මෙයට අමතරව මහ බැංකුව විසින් බැංකුවල සංචිත වලින් 2% ක් තමන් සතු කරගැනීම නිසාද අයවැයට පෙරම බැකු පද්ධතියට අතිරේක බරක් එක් විය. 2019 ජනාධිපතිවරණයෙන්පසු ලබාදුන් බදු සහන පැකේජය අත්වැරැද්දක් බව පිළිගෙන එය නිවැරදිකිරීමට කටයුතු කරනවා වෙනුවට තවදුරටත් මේ රටේ බැංකු පද්ධතිය විනාශ කිරීමට දරන තැත රාජ්ය මූල්ය අස්ථායීකරණය වේගවත් කරනු ඇත. එමෙන්ම, 2022 වර්ෂයේ විදේශ ණය පියවීමට ඩොලර් මිලියන 750 ක් (අය වැයට අනුව) විදේශ වෙළෙඳපොළෙන් ලබාගැනීම පිළිබඳව ඇති බලාපොරොත්තුවද හීනයකි. අන්තර්ජාතික ණය ශ්රේණිගතකිරීම් වලින් පහළට වැටී ඇති බුන්බත්වීමට ආසන්නයෙන් සිටින රටකට ණය ලබාදීමට ඉදිරිපත්වන ආයෝජකයන් වෙනත් ග්රහලෝකයකින් සොයාගත යුතුව ඇත. ලංකාවේ එතෙර බැඳුම්කරවල ද්විතීයක වෙළෙඳපොළේ ඵලදායී අනුපාතය / පොලී අනුපාතය 40% ඉක්මවා ඇත. මෙවැනි තත්ත්වයකට පාර කැපුවේ රජයේ අදූරදර්ශී ක්රියාප්රතිපත්තිය නිසා බව පැහැදිළිය. ඒ නිසාම ශ්රී ලංකාව අද ණය ආපසු ගෙවීමේ අධි අවදානම් තත්ත්වයට ගොදුරු වී තිබේ. VAT වෙනුවට පිරිවැටුම් බදු සමාජ සංරක්ෂණ දායක මුදල් නමින් පනවා ඇති බද්ද ආර්ථිකයේ දිගු කාලීන අහිතකර බලපෑම් ඇති කරනු ඇත. පිරිවැටුම් බද්දක් ලෙස පනවා ඇති මෙම බද්ද ඕනෑම කර්මාන්තයක සෑම මට්ටමකදීම වර්ෂයට මිලියන 120ට වඩා පිරිවැටුම ඇති ව්යාපාර වලින් 'පිරිවැටුම' මත අය කරන නිසා භාණ්ඩ වල මිල VAT බද්දට වඩා ඉහළ දමනු ඇත. පිරිවැටුම් බද්දට සාපේක්ෂව VAT බද්දේ ඇති සාධනීය ගුණාංගයක් වන්නේ සෑම මට්ටමකදීම 'එකතු කළ අගය' මත පමණක් බදු අය කර ගැනීමයි. මෙම වාසිය නිසා අප්රිකානු රටවල් පවා VAT බදු ක්රමයට මාරු වී සෑහෙන කාලයකි. පිරිවැටුම් බදු පනවා අපි නැවත දශක දෙකක් බදු ක්රමයේ පසු පසට තල්ලු වෙමින් පවතී. එකක් කඩතොළු වසා ගන්නට ගොස් දෙකක් කඩතොළු ඇති කරගත් ඉඳුරුවේ ආචාරියා සේ VAT මහා ඝෝෂාවක් පවත්වා අඩු කොට නැවත පැනවීමට ඇති ලැජ්ජාව නිසා රජය පිරිවැටුම් බද්දක් අයකොට ජනතාව තවත් අමාරු වේ දමා ඇත. මෙවැනි අමන රාජ්ය මුල්ය තීරණ වලට උපදෙස් දෙන නිලධාරීන්ද ජනතා අධිකරණයකට පමුණුවා දඬුවම් දිය යුතුව ඇත. මීට අමතරව, රජයේ ප්රධානම බදු උපයා ගැනීමට අදාළ යෝජනාව වන මෙම පිරිවැටුම් බද්දට අදාළ බදු ප්රතිශතය වත් නිවැරදිව අය වැයට ඇතුළු කර ගැනීමට හැකි වී නැත. අය වැය කතාවේ 2.5% ලෙසත් ඇමුණුමෙහි 3% ලෙසත් මෙම බදු ප්රතිශතය දක්වා ඇත. රජයේ සහ මුදල් අමාත්යoශයේ නොහැකියාවට මීට වඩා සාක්ෂි අවශ්ය නොවේ. අය වැය යනු ඉලක්කම් විජ්ජාවකි. මීට පෙර අප කීපවරක් පෙන්වාදී ඇති ආකාරයට මෙවර අය වැය ද ඉලක්කම් විජ්ජාවකි. මුදල් ඇමතිවරයාට අනුව 2021 ට සාපේක්ෂව රජයේ මුළු ආදායම 46% කින් පමණ, එනම් රුපියල් බිලියන 723 කින් 2022 වර්ෂයේදී වැඩිවීමට නියමිතය. එය ඉතිහාසයේ නොවූ විරූ ආදායම් වර්ධනයක් වන අතර කිසිසේත් ළඟා කරගත හැකි ඉලක්කයක් නොවේ. යෝජිත ආදායම් යෝජනා වලින් සිදුවන්නේ රුපියල් බිලියන 333 ක් වැඩිවීම පමණි. එනිසා සියළුම යථාර්ථවාදී ගණන් කිරීම්වලට අනුව රජයේ ආදායම රුපියල් ට්රිලියන 2 ඉක්මවීම සිදුනොවිය හැක්කකි. මීට අමතරව රුපියල් ට්රිලියනයකට ආසන්න යෝජිත රජයේ මුළු ප්රාග්ධන වියදමෙන් බිලියන 600 කට වඩා ආයෝජනය කිරීම රජයට කළ නොහැක. මේ අනුව ඉලක්කම් විජ්ජා පෙන්වා රට රැවටීමකට ලක්කරන උත්සාහය මුදල් අමාත්යාංශය වහා නැවැත්විය යුතුය. රටට අවශ්යව ඇත්තේ රටේ දැවෙන ප්රශ්නවලට සංවේදී නොවන විසඳුම් නොවේ. එමෙන්ම ඉලක්කම් විජ්ජාවලින් සුරංගනා කතා මවන ලෝකයක් ද නොවේ. අපට අවශ්ය වන්නේ මහ පොළොවේ ක්රියාත්මක කළ හැකි දිගුකාලීන ප්රමුඛතා හඳුනාගත්, ඒ සඳහා කෙටිකාලීන හා මධ්යකාලීන විසඳුම් ලබාදෙන, රටේ දැවෙන ප්රශ්නවලට සංවේදී, යථාර්ථවාදී අයවැයකි. රටේ නැතිවී ගොස් ඇති ආයෝජන විශ්වාසය දේශීය හා විදේශීය වශයෙන් ගොඩනැංවීමට හැකි වනුයේ එවැනි අයවැයකිනි. රාජපක්ෂවරුන්ට රට ගොඩනැංවීමට දර්ශනයක් හෝ ප්රතිපත්තියක් හෝ දැනුමක් නොමැති බවට නැවත නැවතත් තහවුරුකොට අවසන්ය. දැන් අවශ්ය වනුයේ, දැනුම, බුද්ධිය සහ ජන දුක ගැන සහකම්පනය පෙරටුකරගත් කුසලතාවාදී පරපුරකට රට භාරදී එය නැවත ගොඩනැගීම පමණි. පාඨලී චම්පික රණවක
මහා පොළොවට දැනෙන්නට පටන් ගෙන ඇති තාක්ෂණික කරුණු:- • 1980න් පසු ශ්රී ලංකා මහ බැංකුව සතු ශුද්ධ විදේශ වත්කම් (සෘණ) මට්ටමට කඩාවැටී ඇත. • නිල සංචිත ප්රමාණයද පසුගිය වසර 11 ක කාලය තුළ අවම අගය වාර්තා කර ඇත. • දේශීය බැංකු පද්ධතිය සතු ශුද්ධ විදේශ වත්කම් ප්රමාණය එක්සත් ජනපද ඩොලර් බිලියන -3.5 මට්ටමක පවතී. • බියගම ඇති මුදල් අච්චු ගසන සමාගම (De La Rue) මුද්රණ කටයුතු දිනපතා වාර්තා අළුත් කරයි. ඉහත කී තාක්ෂණික කරුණු දැන් සාමාන්ය ජනතාවට ද මහපොළොවේ දැනෙමින් ඇත. පුරාජේරු කතා මඟින් සැඟවූ විදේශ මුදල් හිඟය - නැතහොත් ගෙවුම් ශේෂ අර්බුදය සහ රාජ්ය මූල්ය අර්බුදය ක්රමයෙන් රට ගිලගනිමින් සිටිති. ඖෂධ, පොහොර හා රසායනික, ගෑස්, තෙල්, ගල්අඟුරු වැනි දෑ වල සැපයුම අඛණ්ඩව පවත්වාගැනීමේ අපහසුවකින් බැංකු පද්ධතියත් ආණ්ඩුවත් පෙළෙමින් ඇත. කිරිපිටි පෝලිම්, ගෑස් පෝලිම් රෝගීන් පීඩාවට පත්කර ඇති ඖෂධ හිඟය, පොහොර නැතිවීම නිසා රත්වී ඇති වැවිලි බිම හා ගොවිබිම පෙන්වා දෙන්නේ මේ අර්බුදයයි. වාර්තා ගත ලෙස ඉහළ යන ග්රීන් කාර්ඩ් අයදුම්පත් සහ විදේශ තානාපති කාර්යාල ඉදිරිපස ඇති දිගු පෝලිම් වලින් කියවෙන පණිවිඩය වන්නේ අපේ මව්බිම යන්න හිතෙන රටක් වී ඇති බවය. කෙටියෙන්ම කිව හොත් රට සමාජ අසහනයක එළිපත්තේ හිඳියි. මෙවැනි අවස්ථාවල පවත්නා ආණ්ඩු වල ඉරණම තීරනය වූ ආකාරය පිලිබඳ උදාහරණ ලෝක ඉතිහාසයේ ඇති තරම් ඇත. ජැක් ගේ මායා බෝංචි වැල නොහොත් මහබැංකුවේ සයමසක ආර්ථික මාර්ග සිතියම රටේ මූල්ය හා ආර්ථික කළමණාකාරීත්වයේ මර්මස්ථානයක් වන මහ බැංකුව බුන්බත් වීමට ආසන්න වෙමින් පවතියි. පක්ෂ දේශපාලනයේ මැදිහත්වීම විසින් ගිනිගන්නා මහ බැංකුව, යථාර්ථය සැඟවීමට මායා බෝංචි වැලක් අහසේ පෙන්වා දෙන ‘සයමසක මාර්ග සිතියමක්’ ඉදිරි පත් කොට ඇත. අර්බුදයක් පවතින බව පිළිගෙන එයට යථාවාදී විසඳුමක් ඉදිරිපත් කරනු වෙනුවට ‘රත්තරන් බිජු දමනා කිකිළියන් ගෙනඒමේ සැලසුම්’ ඔක්තෝම්බර් මස පළ වැනි දින ගෙන එන ලද මෙම යෝජනාවලියේ ඇතුලත්ය. එමෙන්ම ඉන්නා කිකිළියන් මරා දැමීමේ යෝජනාද මෙහි අඩංගු වේ. මාස 06 ක් ඇතුළත එක්සත් ජනපද ඩොලර් බිලියන 9 කට අධික අරමුදල් ප්රමාණයක් සම්පාදනය කිරීමට ද, මාස 04 කට සරිලන ආනයන භාණ්ඩ ගෙනඒමට හැකි සංචිත ගොඩනැගීමටද මේ සැලසුම යෝජනා කරයි. 2019 දෙසැම්බර් 01 දා ධනපතියන්ට බදු සහන ලබාදී රාජ්ය ආදායම පහළ දමාගෙන ලෝකයේ ප්රධාන ණය ශ්රේණිගත ආයතන වලට ශ්රී ලංකාව ණය ගෙවීමේ හැකියාව අවධානමට ලක්වී ඇති රටක් බවට නම්කිරීමට අවස්ථාව ලබාදී, ලංකාවට ආධාරදීමට වෙස්සන්තර වර්ගයේ විදේශ රටවල් හා ආයතන ඇති බව විශ්වාස කිරීමට මහබැංකුව ක්රියාකිරීමම පුදුමයක් මෙන්ම විහිළුවකි. සුරඟන කතා කරලියේ ජැක්ගේ භූමිකාවට පණ දීමකි. අනෙක් අතින් තමන්ම සල්ලි අච්චු ගසා ඇතිකළ උද්ධමනය පාලනයට හා ආර්ථික ස්ථායී කරණයට පොලී අනුපාත ඉහළ දමනා අතරේ, 6% ක ආර්ථික වර්ධනයක් ඇතිවේයැයි ප්රකාශ කිරීම කවර ආර්ථික විද්යා න්යායකට අනුකූල වේදැයි මහ බැංකුව තෝරාදිය යුතුය. බලයෙන් පවත්වාගෙන යන 'නිල' විනිමය අනුපාතය හා ඉවක් බවක් නැතිව සිදුකරනා සල්ලි අච්චුගැසීම නිසා ඇතිවන උද්ධමනය විසින් ඉදිරි වසර කීපය තුළ ආර්ථික වර්ධනය තවත් අඩුවීමක් හෝ ඇතැම් විට සංකෝචනය වීමේ ඉඩකඩක් ඇති කරනු ඇත. ජැක්ගේ මායා බෝංචි වැල නැතහොත් මහබැංකුවේ සයමසක යෝජනාවලිය රටට විදේශ විනිමය ගෙන එන අපනයන ක්ෂේත්රවලට අයුතු චෝදනා එල්ලකර ඇති අතර, අපනයනකරුවන්ගේ ආදායම් බලයෙන් අත්පත්කර ගැනීමට හා එයට අනුගත නොවන්නන්ට දඬුවම් ලබාදීමට යෝජනා කර ඇත. බලහත්කාරී ලෙස කෘතිමව විදේශ විනිමය අනුපාත පාලනය කිරීමෙන් අපනයනකරුවන්ට ලැබිය යුතු රුපියල් ආදායම් අසාධාරණ ලෙස අඩුකර ඇති මහබැංකුව, ඉන් ඔබ්බට ගොස් අපනයනකරුවන්ගේ ආදායම අත්පත්කරගැනීමට මාන බැලීම අසාධාරණයක් පමණක් නොව තරඟකාරී විදේශ වෙළෙඳපොළ සමඟ පොරබදන අපේ අපනයන බිඳ දමන පියවරකි. අපගේ අපනයනකරුවන් වෙනත් විදේශ මූලයන් සොයායෑමට දැනටමත් පියවර ගනිමින් සිටින්නේ ඒ නිසාය. මායා බෝංචි වැලේ තවත් අංගයක් වන්නේ කිසිදු විනිවිදභාවයකින් තොරව, තරඟකාරී ප්රසම්පාදනයකින් තොරව, ජාතික උපායමාර්ගික අවශ්යතා ගැන තැකීමකින් තොරව වටිනා රාජ්ය දේපොළ විකිණීමේ ක්රියාවලියයි. දැනටමත් සිදුකරමින් යන කෙරවලපිටිය යුගදනවි-සොභාදනවි බලාගාර හා ගෑස් සැපයුම බංකොළොත් සමාගමකට පැවරීම, ඛනිජ තෙල් පිරිපහදු, තෙල් කැණීම හා බෙදාහැරීම එවැනිම ආකාරයකට පත්කිරීමේ නව සැලසුම, වරාය ඇතුළත වටිනා ඉඩම් හා කොළඹ නගරයේ පැරණි උරුමය සහිත ගොඩනැගිලි විකුණා දැමීමේ උත්සාහය අයත්වන්නේ මෙයට ය. මේ නිසාම අද වරාය, තෙල් හා විදුලිබල ක්ෂේත්රවල වෘත්තීය සමිති අරගලයක් ද ඇතිවී තිබේ. මේවා සඳහා නීතිය පසෙකලා මැදිහත්වන මුදල් අමාත්යාංශ ලේකම් හා එහි උසස් නිලධාරීන්ද නාගරික සංවර්ධනය භාර නිලධාරීන් ද, සෙසු රාජ්ය ආයතනවල නිලධාරීන් ද දැනගත යුත්තේ ඔවුනට දිනෙක මේවාට වග උත්තර බැඳීමට සිදුවන බවය. මේවායින් හරිහම්බකරගන්නා දේශපාලන නායකයින් නම් මායා බෝංචි වැලේ එල්ලී ඇතැම් විට සිය දිව්යලෝක වැනි මාතෘ භූමීන්ට සැපැත්වීමට ඉඩ ඇත්තේය. ප්රශ්නය කෝවිඩ්ද? තවත් පැහැදිලිව හඳුනා ගත යුතු කරුණක් වන්නේ අද රටේ පවත්නා අර්බුදය කොවිඩ් නිසා ඇති වුවක් නොවන බවය. අර්බුදය කොවිඩ් නිසා නම් ලෝකයේ අනිත් රට වලද කිරිපිටි පෝලිම්, ගෑස් පෝලිම්, ඖෂධ හිඟයන්, පොහොර හිඟයන් ඇති විය යුතුය. විදේශ තානාපති කාර්යාල ඉදිරිපස දිගු පෝලිම් ඇති විය යුතුය. සංචාරක කර්මාන්තය ප්රධාන අදායම කරගත් රටවල් බංකොලොත් විය යුතුය. එය එසේ සිදු නොවී ශ්රී ලංකාව පමණක් ගොඩ ගත හැකි මට්ටමෙන් ඔබ්බට යමින් තිබෙනුයේ නුගත් පාලකයන්ගේ අදුරදර්ශී තීරණය. ඒහා සමඟම වසර ගණනක් මුළුල්ලේ ක්රියාත්මක කළ බුබුළු ආර්ථික ප්රතිපත්තිය. විවිධ ස්වාධීන ආර්ථික විශ්ලේෂකයන්, හිටපු ජ්යෙෂ්ඨ මහබැංකු හා මුදල් අමාත්යංශ නිලධාරීන් සහ ජාත්යන්තර ආයතන අවදානම් හැඟවූ වාර අනන්තය. අප විසින් 2014 දී රචනා කරන ලද ‘ආලපාලු ආර්ථිකය’ නම් කෘතියෙන් පවත්නා බුබුළු අර්ථ ක්රමයේ හිස් බව පෙන්වා දුන් අතර 2016 වසරේදී ‘මූල්ය අගාධයක් අභියස’ නම් කෘතියෙන් ප්රථම වරට ශ්රී ලංකාව 2023 ව වසර වනවිට පෙර නොවූ විරු ආර්ථික අර්බුදයක් කරා ගමන් කරන බවට අනතුරු හැඟවීමක් හා පුරෝකථනයක් කරන ලදී. බදු සහන පැකේජය නිසා රාජ්ය මුල්ය බංකොලොත් වීමේ අවදානම පිළිබඳ ජනතාව දැනුවත් කිරීම 2020 ජනවාරි මාසයේ සිටම පටන් ගත්තෙමු. ප්රයෝගික වැඩ පිළිවෙලක් අපි ප්රශ්නය පමණක් ඉදිරිපත් කොට නිහඬ නොවෙමු. විසඳුම්ද ඉදිරිපත් කරමු. අපි නැවත නැවතත් අවධාරණය කරන්නේ වහා පියවර ගත යුතු බවයි. මේ මොහොතේ වහාම සිදු කළ යුතු කාර්ය වනුයේ රාජ්ය මූල්ය ස්ථායීකරණය හා ණය ප්රතිව්යුහගතකිරීමයි. • 2019 හඳුන්වා දුන් බදු සහන පැකේජය නැවත සලකා බලා ක්රමිකව රාජ්ය ආදායම ඉහළ නංවා ගැනීමට පියවර ගැනීම අනිවාර්ය වේ. මේ හරහා ශ්රී ලංකාවේ රාජ්ය මූල්ය සම්බන්ධයෙන් දේශීය හා විදේශීය ආයෝජකයින්ගේත්, මූල්ය ආයතනවලත්, විශ්වාසය ගොඩනැගෙනු ඇත. රාජ්ය මූල්ය ස්ථාවරත්වය මුදල් අච්චු ගැසීමට ඇති අවශ්යතාවය අවම කරනා අතර ආර්ථික ස්ථායීකරණයට මහත් පිටුබලයක් වනු ඇත. • රාජ්ය ණය හා පොලී ගෙවීම අසීරු අඩියක පවතින හෙයින් ණය ප්රතිව්යුහගතකිරීම අනෙක් අත්යාවශ්ය කාරණයයි. ප්රයෝගික රාජ්ය මූල්ය රාමුවක් ඉදිරිපත්කොට ණය ලබාදී ඇති ආයතන සමඟ සාකච්ඡා කිරීමෙන් රටට ඉදිරි වසර කිහිපය තුළ ගෙවීමට ඇති හැකියාවට යෝග්ය වන ලෙස ණය ප්රතිව්යුහගත කිරීම කළ යුතුය. • එමෙන්ම ආයෝජන විශ්වාසය තවදුරටත් ශක්තිමත් කිරීමට ජාත්යන්තර මූල්ය ආයතන සමඟ සමීපව කටයුතු කිරීමට අපට බලකර තිබේ. එසේ නොමැතිව මිත්රශීලී රටවල් සමඟ විදේශ මුදල් අතමාරුකරණය මඟින් අර්බුදය කල්දැමීමෙන් සිදු වන්නේ මහා අර්බුදයකට පාර කැපීමත්, අවසානයේ වටිනා රාජ්ය දේපොළ හා ඉඩම් විදේශිකයන්ට සින්න වීමට පාර කැපීමත්ය. • රට සහ නීතිය පවුලේ හා හිතවතුන් කිහිප දෙනෙකුගේ බූදලයක් ලෙස සලකන පාලකයන් අවසන්කොට යහපාලනය (ආණ්ඩුව නොවේ) රටේ ස්ථාපිත කල යුතුව ඇත. අනීතික අශිෂ්ට සමාජයක් දැක ඇති ජනතාවට නීතියේ ආධිපත්ය පිලිබඳ බලාපොරොත්තුවක්, විශ්වාසයක් ගොඩ නැගිය යුතුව ඇත. දැනට දේශපාලකයාගේ දුරකථන ඇමතුමට වැඩකරන රාජ්ය ආයතන ප්රතිපත්ති රාමුවක් මත ක්රියාත්මක යාන්ත්රනයන් වන ආකාරයෙන් බල ගැන්විය යුතුය. පොල් තෙල් වලින්, සීනි වලින් පමණක් නොව කොවිඩ් නිරෝධයනයෙන්, සැනිටයිසර් බෝතලයෙන් තම මඩිය තර කර ගත් ජාවාරම්කාර ව්යාපාර පන්තියකට ඉඩදීම නිසා බිඳවැටී ඇති ව්යාපාරික විශ්වාසය ගොඩනැගීමද අත්යවශ්ය වේ. මෙම පියවර කිසිවක් පහසු ජනප්රිය ක්රියාමාර්ග නොවේ. ඉදිරි වසර කිහිපය මුළු රටටම අතිශය අසීරු කාලයක් වනු ඇත. නමුත් සාධනීය පියවරක් නොගෙන දැනට පවත්නා ක්රමය දිගටම පවත්වාගෙන ගියහොත් රට යළි ගොඩගත නොහැකි අඳුරු යුගයකට යනු ඇත. සම්පත් වලින් පිරුණු වෙනිසියුලාව, සිම්බාබ්වේ රාජ්ය අයහපත් ආර්ථික කළමනාකරණයේ ප්රතිඵල විදහා දක්වන ජීවමාන උදාහරණ වේ. මෙවැනි අර්බුදකාරී අවස්ථා වල වහා පියවර නොගැනීම 'රට සුන්බුන් ගොඩක් බවට පත් කිරීමේ මාර්ගයක්' බව ප්රධාන ධාරාවේ ආර්ථික විශ්ලේෂකයන්ගේ මතයයි එවැනි තත්ත්වයකට රට ගමන්කිරීම වැළැක්වීම අප සියළු දෙනාගේම වගකීමයි. - පාඨලී චම්පික රණවක *(මෙම සටහන පළමු වරට පළ කරන මොහොතේ දී මා අතින් වරදක් සිදු විය. එනම් ශ්රී ලංකා ඉතිහාසයේ ප්රථම වතාවට ශුද්ධ විදේශ වත්කම් ඍණ වීමක් සිදු වූයේ මේ අවස්ථාවේ බවට මම සඳහන් කළෙමි. එය වැරදි බව මම පසුව දැනගත්තෙමි. ඇත්තෙන්ම මීට පෙර අවස්ථා දෙකකදී එසේ වී තිබේ. නමුත් ශ්රී ලංකාවට විවෘත ආර්ථිකය හඳුන්වා දීමෙන් පසු විදේශ වත්කම් ඍණ වීමක් වාර්තා වන්නේ පළමු වතාවට මෙවර ය. මුලින් මේ පිළිබඳව වැරදියට සටහන් කිරීම පිළිබඳව කණගාටු වෙමි.) ---------------------------------------------------------------------------------------------- Can Jack and the bean stalk save the crumbling Central Bank? Ground realities • The net foreign assets of the Central Bank of Sri Lanka have fallen to (negative) levels since 1980s. • Net foreign reserves have become the lowest in last 11 years. • Total combined foreign assets of all local banks have reached USD -3.5 • The money printing factory in Biyagama (De La Rue) is setting record by each day. The above mentioned critical financial issues have now become the ail of the general public. Our Nation is sinking with the financial crisis of the Government and the dearth of foreign currency reserves. The Banking sector is failing to maintain the uninterrupted supply of Medicine, Fertilizer and agrochemicals, LP gas, Petroleum and Coal. It is evident by the ever long queues for Milk powder, LP Gas and the suffering of patients without medicine. The agriculture sector is in chaos with lack of fertilizer. On the other hand, there is a mass exodus of not just professionals but anyone who can find visa abroad. People are in long queues in front of the embassies and the green card applicants have multiplied over the resent months. The general public is anxious and apprehensive. Those who can escape are running away from this country. History teaches us good lessons about the fate of such failed Governments in other countries. The Central Bank road map vs Jack and the bean stalk. The Central Bank of a country is the epicenter of state financial governance. Our Central Bank is at the verge of collapse. However, a proposition which equals nothing but to a Bean Stalk in the fantacy story of Jack and the Bean Stalk has been forwarded as the “road map for the next six months”. The proposals are nothing but fantacies and imagination which are similar to the golden duck who lays golden eggs. It is apparent that the proposals are to strangle even the excisting trickles of income. The “road map” proposes to generate more than 9 billion USD in the next six months and also generate foreign reserves to satisfy imports sufficient for the next 4 months. At a time when the Government has been downgraded in the international financial ratings due to its potential inability to repay debt as a result of illadviced massive tax consetions to the high income category, the proposals aim to generate money from fantacy donors whom you would only find in fairy tails. On the otherhand, the unpresidented rate of printing money has caused the inflasion to run through the roof. Government is making a futile attempt to stabilize the economy by increasing the interest rates and forcasting a 6% economic growth. but, how this rate of economic growth is going to be cheived is beyong any known economic principal. With the exchange rates being fosibly kept at aconstant and the express rate of printing money, the economic growth is expected to be further reduced or even become a negative growth in the future. Tha fantacy “road map” of Central Bank akin to the fairy tail story of Jack and the Bean Stalk, levels unjustifiable allegations against local exporters. It proposes aquisition of income in dollars to the local exporters. and penalties to those who do not comply. The artificial “fixation” of exchange rate has already reduced the income in rupees to the exporter.The Central Bank moves even further and tries to forcibly aquire a part of their dollar income too. This is a move to discourage and dishearten our local exporters who are competing with foreign exporters in the open market. it is not surprising that most exporters are now resorting to other means of foreign revenue instead of bringing in foreign currency. Another unrealistic proposal in the “fantacy road map” is the proposal to sell land and National heritage to foreign entities without any transparency or competitive bidding in the process. The Government is already in motion to sell the “Yugadanawi” and “Sobadanawi” electricity plants to a foreign company. The Gas supply is also arranged to be sold to a crumbling foreign company. There is a plan to hand over the refining and distribution of petroleum in similar fasion. Also, plans are in motion to sell valuable land and ancients buildings withing the colombo port and in urban colombo. As a result the Port, Petroleum and Electricity trade unions are agitated and ready to take trade union action. It is very important to note that those officials in the ministry of finance including the secretary to the ministry and the officers in the Urban Development Authority are the ones who are helping these corrupt politicians. They should remeber that they will be brought to justice one day and the politicians whom they helped may well have escaped to their magical “homeland” by that time. Is it due to COVID ? It is very clear that the current economic crisis in this country is not due to COVID. If so, countries with similar COVID impact should also have long queues for Milk powder, gas and medicine. They should also have a fertilizer shortage. No other country is experiencing such a demand for migration at embassies. Countries which gains their main sourse of income through tourism should become bankrupt. instead, they all are thriving after COVID. So it is very clear that its not COVID but the illadviced economic strategy of this Government that brought this crisis. Independent economic experts, former senior Central Bank officials and many international analysts have warned us many a time. We have emphasized the danger of “bubble economies” in our book, “Alapalu arthikaya” in 2014. We have forecasted the economic crisis in 2023 for the first time in our book named “Mulya arbudaya abiyasa”. We have been warning about the current crisis caused by the inadvertent tax cuts since January 2020. Pragmatic Solution We are not going to pose questions and stop. We have solutions too. We emphasize that action should be taken promptly. What is needed immediately is to stabilize the economy and re structure the debts. • The tax cuts introduced in 2019 should be re visited and the state income should be systematically increased. This will create confidence in the foreign investment sector. A stable economy will reduce the necessity to print money. • We are facing difficulty in repaying state debt and interest. We need to get our foreign borrowings restructured. We need to formulate a practical framework in increasing state income and negotiate with the lenders to restructure the instalments in the next few years. • We are compelled to act in partnership with the world bank to generate confidence in investors. Currency swaps with friendly countries will further deepen the economic abyss we are in right now. • Country should be liberated from one single family controlling the economy and the state affairs. We need good governance to be reestablished. The citizenry is complacent to the lawless tyranny they have been subjected to for a long time. They need to be shown what law and order is. The bureaucracy should become forthright instead of being a pawn to the politician. Instead of scammers and looters who rip public off their hard earn money, proper entrepreneurs and businesses should flourish to build trust among the business community. None of the above steps would be easy or popular. However, for the betterment of the country these steps should be taken. Countries which were abundant with natural resources have become bankrupt due to bad economic management. If action is not taken swiftly, our nation will crumble in to dust, the experts say. It is our solum duty to prevent such catastrophe. - Patali Champika Ranawaka *(I had mistakenly stated that, net foreign assets declined for the first time in the history of Sri Lanka when I published this post before. Later I realized that it was not accurate. Infact , it has occurred on two previous occasions. But this is the first time net foreign assets of CBSL have declined ever since Sri Lanka became an open economy. I would like to extend my apologies to have misrepresent this in the first place.)